روزه در سال دوم هجرت، فرض شد و رسول الله( صل الله علیه و سلم) بعد از اینکه نه سال در ماه مبارک رمضان روزه گرفت از جهان دیده فرو بست. روش گرامی آن حضرت( صل الله علیه و سلم) درباره‌ی روزه بسیار کامل و وسیله‌ی مفید و مؤثری برای تحصیل هدف روزه« که اصلاح نفس و اظهار عبودیت است» و نیز خیلی سهل و آسان بود.
رسول اکرم( صل الله علیه و سلم) در ماه مبارک رمضان، عبادت‌های مختلفی را به کثرت انجام می‌داد. جبرئیل می‌آمد و قرآن مجید را با آن حضرت( صل الله علیه و سلم) دوره می‌کرد. در آن هنگام، رسول اکرم( صل الله علیه و سلم) به قدری جود و سخا می‌فرمود که گویی باد تند سخا، می‌وزید.
در ماه رمضان، عبادت‌هایی انجام می‌داد که در غیر رمضان، آن‌ها را انجام نمی‌داد. حتی گاهی مرتباً روزه وصال« روزه گرفتن به طور مرتب» نهی می‌فرمود. صحابه کرام( رضی الله عنهم) عرض کردند: یا رسول الله.شما که روزه‌ی وصال می‌گیرید. آن حضرت می‌فرمود: من مانند شما نیستم. من در پیشگاه خداوند متعال شب را می‌گذرانم" یا در روایتی آمده است: روز را می‌گذرانم" در حالی که او مرا اطعام می‌کند و می‌نوشاند. ر
سول اکرم( صل الله علیه و سلم) به خوردن سحری تشویق و ترغیب می‌فرمود و آن را برای مسلمانان، سنت قرار می‌داد. از حضرت انس بن مالک( رضی الله عنه) روایت شده است که آن حضرت فرمودند: " تسحروا فانّ فی السحور برکة: یعنی : حری بخورید، زیرا سحری دارای برکت است. و نیز فرمودند: "فصل ما بین صیامنا و صیام اهل الکتاب اکلة السحر" یعنی: فرق بین روزه‌ی ما، و روزه‌ی اهل کتاب، در خوردن سحری است.
رسول اکرم( صل الله علیه و سلم) از تأخیر در افطار بر حذر می‌داشته و آن را نشانه‌ی فساد و علامت متعصّبین اهل کتاب قرار دادند. می‌فرمودند:" لا یزال الناس بخیر ما عجبلوا الفطر." یعنی: مردم مرتباً در خیر و نیکی به سر می‌برند مادامی که در افطار شتاب کنند." و نیز می‌فرمودند: "و لا یزال الدین ظاهراً ما عجل الناس الفطر لان الیهود و النصاری یؤخرون" یعنی: دین درحال غلبه خواهد بود مادامی که مردم در افطار تعجیل نمایند، چرا که یهود و نصاری در افطار تأخیر می‌کنند.
آن حضرت و اصحابش معمولاً سحری را در آخر وقت می‌خوردند و قبل از نماز افطار می‌کردند. با چند دانه خرمای رطب، اگر میسّر می‌شد( اغلب) افطار می‌کردند و اگر آن هم میسّر نمی‌شد، آب می‌نوشیدند و هنگام افطار، این دعا را می‌خواندند:" اللهم لک صُمتُ وعلی رزقِکَ افطرتُ: بار الها! برای تو روزه گرفتم و با رزق تو افطار می‌کنم. و نیز این کلمات را قرائت می‌فرمودند:" دَهَبَ الظمأُ وابتَلّتِ العروقُ وثبتَ الاجرُ ان شاءالله تشنگی بر طرف شد و رگ‌ها تر شد و ان شاءالله تعالی اجر ثابت گردید. در رمضان مبارک، مسافرت نیز می‌فرمودند. گاهی در سفر روزه می‌گرفتند و گاهی نمی‌گرفتند و به صحابه‌ی کرام نیز در مورد روزه در سفر، اختیار می‌دادند. البته هنگام جنگ از روزه گرفتن، منع می‌فرمودند، تا اینکه بتوانند در مقابل دشمن، نیرومند باشند.
رسول اکرم( صل الله علیه و سلم) در ماه مبارک رمضان، برای مهمترین و بزرگترین غزوات بدر، فتح مکه مسافرت فرمودند. آن حضرت( صل الله علیه و سلم) سه شب در نماز تراویح مردم را امامت فرمودند، اما همین که عموم مردم اطلاع یافتند، جمع شدند و تعدادشان فراوان شد، شب چهارم، مسجد به قدری پُر شد که جای تنگ شد، تا اینکه بعد از نماز به مردم، متوجه شدند و پس خطبه فرمودند:" من از حضور شما بی خبر نبودم. ولی بیم آن داشتم که مبادا این نماز بر شما فرض گردد، وانگهی شما از عهده‌ی آن بر نیایید"
تا زمان وفات رسول اکرم( صل الله علیه و سلم) همین حالت بود. اما بعد از وفات آن حضرت ( صل الله علیه و سلم) صحابه‌ی کرام( رضی الله عنهم) به نماز تراویح اهتمام ورزیدند، تا اینکه این نماز، شعار اهل سنت قرار گرفت. رسول اکرم ( صل الله علیه و سلم) گاهی چنان روزه های «نفلی»می گرفتند که آدم خیال می‌کرد دیگر مرتباً روزه می‌گیرند و چون روزه را ترک می‌فرمودند، آدم فکر می‌کرد که دیگر روزه نمی‌گیرند. آن حضرت به جز ماه مبارک رمضان، هیچ ماه دیگری به طور کامل روزه نمی‌گرفتند و بیش از بقیه‌ی ماه‌ها در ماه شعبان، روزه می‌گرفتند. روزهای دوشنبه و پنج شنبه به گرفتن روزه اهتمام خاصی می‌فرمودند. حضرت عبدالله بن عباس( رضی الله عنه) می‌فرماید: در حالت سفر و حضر، ایام بیض( سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه) روزه را ترک نمی‌فرمودند و دیگران را به روزه گرفتن در این روزها تشویق می‌کردند. به روزه عاشورا از میان روزها اهتمام می‌ورزیدند. چون روز عاشورا روزه گرفتند بعضی گفتند: یا رسول الله! یهود و نصاری این روز را بزرگ می‌دارند. آن حضرت می‌فرمودند: سال آینده ان شاءالله روز نهم را نیز روزه خواهیم گرفت. حضرت رسول اکرم ( صل الله علیه و سلم) روز عرفه، روزه می‌گرفتند. روش رسول اکرم این نبود که شب و روز مرتباً روزه بگیرند در روایات آمده است: محبوب‌ترین روزه نزد خدا، روزه داود است. او یک روز، روزه می‌گرفت و روز دیگر می‌خورد. آن حضرت به منزل تشریف می‌بردند و از اهل خانه می‌پرسیدند:" هل عندکم شئی؟" آیا چیزی برای خوردن موجود است؟ قالوا" لا" می گفتند : نه!" می‌فرمودند:" انی اذا صائم" پس امروز، من روزه‌ام" آن حضرت دهه‌ی اخیر ماه مبارک رمضان را در اعتکاف به سر می‌بردند، تا اینکه از این جهان، رحلت فرمودند. یک بار، اعتکاف رمضان فوت شد، اما آن حضرت( صل الله علیه و سلم) در ماه شوال، قضای آن را به جای آوردند. اما در سالی که وفات یافتند، بیست روز معتکف بودند.جبرئیل( علیه السلام) هر سال یک بار، قرآن مجید را با آن حضرت دوره می‌کرد اما در سال وفات آن حضرت دوبار دوره فرمود.
نظرات